Mangga o Mango sa ingles, ang tinaguriang "hari ng mga prutas," ay isa sa mga pinakapopular at masarap na prutas sa Pilipinas. Ang mangga ay may iba't ibang uri, hugis, laki, at kulay, pero lahat sila ay mayaman sa sustansya at lasa. Ang mangga ay hindi lamang masarap kainin kundi mayroon ding maraming health benefits.

Nakakabawas ng panganib ng kanser. Ang mangga ay naglalaman ng maraming polyphenols, na mga kemikal na may antioxidant activity na nakakatulong na protektahan ang mga cells mula sa DNA damage na maaaring magdulot ng degenerative diseases, tulad ng type 2 diabetes at kanser.

Nakakatulong sa puso. Ang mangga ay may espesyal na polyphenol na tinatawag na mangiferin, na makikita rin sa ibang halaman at natural medicines. Ang pagkain ng mangiferin ay nauugnay sa mas mababang panganib ng heart disease dahil nakakababa ito ng lipid levels at inflammation.

Nakakapagpalakas ng immune system. Ang mangga ay isang mahusay na pinagkukunan ng carotenoids, na isang grupo ng mga compound na nagbibigay kulay sa dilaw na prutas. Isa sa mga benepisyo ng pagkain ng mga pagkaing may carotenoids ay mahalaga sila para sa tamang pag-andar ng immune system. Ang mga compound na ito ay mayroon ding antioxidant properties.

Nakakaganda sa balat. Ang mangga ay puno ng vitamin C, na kailangan para gumawa ng collagen, isang uri ng tissue na nagbibigay elasticity sa balat at nakakatulong maiwasan ang wrinkles at sagging. Bukod pa rito, ang ibang bahagi ng halaman ng mangga ay maaari ring makabuti para sa balat. Ayon sa ilang researchers, ang Mangifera indica extract mula sa dahon ng mangga ay nakatutulong magbawas ng acne.

Nakakaalis ng constipation o hirap dumumi. Ang mangga ay makabubuti rin para sa digestion o pagtunaw. Ayon sa isang pag-aaral, ang mga taong kumain ng 300 milligrams (mg) of mango nang apat na linggo ay nakaranas ng mas mabuting bowel movement. Ito ay dahil sa malaking kantidad ng dietary fiber na matatagpuan sa mangga.

Nakakaalis ng eye strain. Ang mangga ay may lutein at zeaxanthin, na mga carotenoids na ginagamit ng mata upang maprotektahan laban sa mga harmful na UV rays. Kahit pa sa digital age natin ngayon, ang pagtingin sa computer screens ay maaaring magdulot ng eye strain. Ang pagkain ng mga pagkain na may lutein at zeaxanthin, tulad ng mangga, ay nakakatulong maiwasan ang ganitong karamdaman.

Nakakabuti sa brain health. Ang mga polyphenols sa mangga ay hindi lamang makakatulong sa mga cells mula sa degenerative diseases, gaya ng nabanggit sa unang bahagi, kundi maaari rin itong makapag-improve ng brain function. Ayon sa isang pag-aaral, ang pag-inom ng mangga juice ay nakakatulong sa pagpapabuti ng memory at focus sa mga matatanda.

Nakakatulong sa pagkontrol ng blood sugar. Ang mga tao na may type 2 diabetes ay maaaring makapag-benefit sa pagkain ng mangga dahil naglalaman ito ng mga nutrients na makakatulong sa pagkontrol ng sugar level sa dugo. Ayon sa isang pag-aaral, ang mga taong kumain ng mga mangga ay nakaranas ng mababang blood sugar level kumpara sa mga taong kumain ng kanin lamang.

Nakakatulong sa mga buntis. Ang mga buntis ay kailangan ng mga nutrients na makakatulong sa kanilang kalusugan at sa pagbuo ng kanilang anak. Ang mangga ay naglalaman ng folic acid, isang importanteng nutrient na nakakatulong sa pagbuo ng neural tube sa fetus. Ayon sa ilang pag-aaral, ang pagkain ng mga pagkaing may folic acid ay nakakapagbawas ng bad effects sa neural tube defects.

Nakakapagpabuti ng kalusugan sa pangkalahatan. Ang mangga ay puno ng mga bitamina at minerals na kailangan ng katawan upang mapanatiling malusog. Mayroon itong bitamina C, vitamin A, vitamin K, vitamin B6, potassium, copper, at antioxidant compounds. Ito ay nakakatulong sa pagpapanatili ng kalusugan sa pangkalahatan at maiwasan ang iba't ibang karamdaman.

hindi lamang ang bunga ng manga ang may benepisyo sa kalusugan. Ang dahon ng mangga ay mayaman sa iba't ibang bitamina, mineral at antioxidant na maaaring makatulong sa paggamot at pag-iwas sa ilang mga sakit. Sa artikulong ito, tatalakayin natin ang ilan sa mga katangian at gamit ng dahon ng mangga bilang isang herbal na gamot.

Bitamina A, C, B at E

Ethyl acetate, gallic acid, tannin, alkaloids, steroids, terpenoids, magniferin, saponins, phenolic compounds at flavonoids

Omega-6 fatty acids, magnesium, dietary fiber at rutin

- Nakakababa ng mataas na presyon ng dugo. Ang dahon ng mangga ay may hypotensive properties na nakakatulong sa pagpapanatili ng malusog na blood vessel at pag-iwas sa hypertension.

- Nakakatunaw ng bato sa bato at apdo. Ang dahon ng mangga ay maaaring patuyuin at durugin upang makagawa ng isang tsaa na nakakatulong sa pagtanggal ng mga deposito sa bato at apdo.

- Nakakagamot sa mga sakit sa baga. Ang dahon ng mangga ay maaaring pakuluan at haluan ng pulot upang makagawa ng isang inumin na nakakatulong sa paggamot sa ubo, sipon, trangkaso at asthma.

- Nakakapawi ng pagod at stress. Ang dahon ng mangga ay maaaring ilagay sa tubig na pangpaligo upang makapagbigay ng relaxation at refreshment sa katawan at isipan.

- Nakakapagpabuti ng digestive health. Ang dahon ng mangga ay maaaring gawing isang digestive tonic na nakakatulong sa pag-break down ng pagkain at pag-iwas sa indigestion, constipation at diarrhea.

- Nakakapagpababa ng blood sugar level. Ang dahon ng mangga ay maaaring makatulong sa mga taong may diabetes dahil may kakayahan itong mapababa ang glucose level sa dugo.

- Nakakapagpagaling ng mga sugat at impeksyon. Ang dahon ng mangga ay maaaring gamitin bilang isang antiseptic na nakakatulong sa paggamot ng mga sugat, pasa, galis at iba pang impeksyon sa balat.

Ang dahon ng mangga ay maaaring gamitin sa iba't ibang paraan depende sa kondisyon o sakit na nais gamutin. Narito ang ilan sa mga halimbawa:

- Para sa mataas na presyon ng dugo, kumuha ng 10 hanggang 15 piraso ng dahon ng mangga at pakuluan ito sa 150 ml na tubig. Hayaan itong malamig at uminom nito bago mag-almusal araw-araw.

- Para sa bato sa bato at apdo, kumuha ng 10 piraso ng tuyong dahon ng mangga at durugin ito. Ilagay ito sa isang baso ng tubig at hayaan itong malumot nang matagal. Uminom nito bago mag-almusal araw-araw.

- Para sa ubo, sipon, trangkaso at asthma, kumuha ng 5 hanggang 10 piraso ng dahon ng mangga at pakuluan ito sa 500 ml na tubig. Hayaan itong kumulo hanggang maging kalahati ang dami. Salain ang sabaw at haluan ito ng pulot. Uminom nito tatlong beses sa isang araw.

- Para sa pagod at stress, kumuha ng 10 hanggang 15 piraso ng dahon ng mangga at ilagay ito sa isang palanggana ng tubig na pangpaligo. Hayaan itong malumot nang ilang oras. Gamitin ito bilang tubig na pangpaligo upang makapagrelax at makapagrefresh.

- Para sa digestive health, kumuha ng 5 hanggang 10 piraso ng dahon ng mangga at pakuluan ito sa 500 ml na tubig. Hayaan itong kumulo hanggang maging kalahati ang dami. Salain ang sabaw at uminom nito bago kumain o kapag may indigestion, constipation o diarrhea.

- Para sa diabetes, kumuha ng 5 hanggang 10 piraso ng dahon ng mangga at pakuluan ito sa 500 ml na tubig. Hayaan itong kumulo hanggang maging kalahati ang dami. Salain ang sabaw at uminom nito bago mag-almusal at bago matulog araw-araw.

- Para sa mga sugat at impeksyon, kumuha ng ilang dahon ng mangga at durugin ito. Ilapat ito sa apektadong bahagi ng balat at takpan ito ng isang malinis na tela. Palitan ito araw-araw hanggang gumaling.

Ang dahon ng mangga ay isang halamang gamot na maaaring makatulong sa paggamot at pag-iwas sa iba't ibang mga sakit. Ngunit bago gamitin ang dahon ng mangga bilang herbal na gamot, mahalagang kumonsulta muna sa isang doktor upang malaman ang tamang dosis at paraan ng paggamit nito. Iwasan din ang paggamit ng dahon ng mangga kung mayroong alerhiya o hypersensitivity dito. Maging responsable at maingat sa paggamit ng anumang halamang gamot upang makaiwas sa mga komplikasyon o masamang epekto.

Bukod sa tamis at lasa nito, ang mangga ay mayaman din sa iba't ibang nutrients na makakatulong sa ating kalusugan. Ayon sa Philippine Department of Agriculture (DA), ang isang piraso ng hinog na mangga (200 g) ay naglalaman ng mga sumusunod na nutritional facts:

Calories: 135 kcal

Carbohydrates: 35 g

Protein: 1 g

Fat: 0.4 g

Fiber: 3.7 g

Vitamin A: 1260 IU

Vitamin C: 57.3 mg

Vitamin E: 2.32 mg

Vitamin K: 8.6 mcg

Thiamine: 0.12 mg

Riboflavin: 0.1 mg

Niacin: 1.08 mg

Vitamin B6: 0.23 mg

Folate: 43 mcg

Pantothenic acid: 0.36 mg

Calcium: 21 mg

Iron: 0.27 mg

Magnesium: 19 mg

Phosphorus: 23 mg

Potassium: 323 mg

Sodium: 3 mg

Zinc: 0.1 mg

Copper: 0.23 mg

Manganese: 0.06 mg

Selenium: 1 mcg

Ang mga nutrients na ito ay may kanya-kanyang benepisyo sa ating katawan, tulad ng:

- Vitamin A ay tumutulong sa pagpapanatili ng malusog na mata, balat, at immune system.

- Vitamin C ay nakakatulong sa paggawa ng collagen, isang protein na mahalaga sa pagbuo ng balat, buto, kalamnan, at dugo.

- Vitamin E ay isang antioxidant na nagpo-protekta sa mga cell mula sa oxidative stress, isang kondisyon na nagdudulot ng premature aging at chronic diseases.

- Vitamin K ay kailangan sa pag-clotting ng dugo at pagpapatibay ng buto.

- Thiamine, riboflavin, niacin, vitamin B6, folate, at pantothenic acid ay mga B-vitamins na tumutulong sa pagkonberte ng pagkain sa enerhiya at pagpapanatili ng normal na function ng nervous system.

- Calcium ay mahalaga sa pagbuo at pagpapanatili ng matibay na buto at ngipin.

- Iron ay kailangan sa paggawa ng hemoglobin, isang protein na nagdadala ng oxygen sa mga cell.

- Magnesium ay nakakaapekto sa mahigit 300 biochemical reactions sa katawan, tulad ng muscle and nerve function, blood pressure regulation, at blood sugar control.

- Phosphorus ay kasama sa pagbuo ng DNA at RNA, ang genetic material ng katawan.

- Potassium ay tumutulong sa pag-balance ng fluid at electrolytes sa katawan, pati na rin sa pag-regulate ng heart rhythm at blood pressure.

- Sodium ay kailangan din sa fluid and electrolyte balance, pati na rin sa nerve impulse transmission at muscle contraction.

- Zinc ay nakakatulong sa wound healing, immune function, taste and smell perception, at protein synthesis.

- Copper ay kasangkot sa iron metabolism, antioxidant defense, collagen formation, at energy production.

- Manganese ay tumutulong sa bone formation, glucose metabolism, at antioxidant function.

- Selenium ay isang trace mineral na may antioxidant properties at nakakaapekto sa thyroid function.

Sa pamamagitan ng pagkain ng mangga, makakakuha tayo ng maraming nutrients na makabubuti sa ating kalusugan. Ngunit dapat din nating tandaan na ang mangga ay mataas din sa natural sugar, kaya dapat nating limitahan ang pagkain nito kung may diabetes o iba pang kondisyon na nangangailangan ng pagbabantay sa blood sugar levels. Ang tamang pagkain ng mangga ay depende sa ating pangangailangan, edad, kasarian, at lifestyle. Para sa mas detalyadong impormasyon, maaari tayong kumonsulta sa isang nutritionist o dietitian.

Ang mangga ay hindi lamang isang masarap na prutas, kundi isang nutritious na pagkain na dapat nating isama sa ating diet. Ang mangga ay simbolo ng kasaganahan, kasiyahan, at pagmamahal sa Pilipinas. Kaya naman, huwag nating sayangin ang biyaya ng kalikasan na ito at pahalagahan ang bawat kagat ng mangga na ating matitikman.

Ang prutas na ito ay maaari ring maging sangkap sa iba't ibang uri ng pagkain at lutuin na magbibigay ng bagong lasa at texture sa iyong hapag-kainan. Narito ang ilan sa mga halimbawa:

- Mango salad. Ito ay isang simpleng at sariwang salad na gawa sa hinimay na mangga, sibuyas, kamatis, kinchay, asin, paminta, at suka. Ito ay masarap na partner sa mga inihaw na karne o isda.

- Mango salsa. Ito ay isang spicy at tangy salsa na gawa sa diced na mangga, sili, cilantro, calamansi juice, asin, at asukal. Ito ay perfect na dip para sa mga nachos o tortilla chips o topping para sa mga tacos o burritos.

- Mango smoothie. Ito ay isang creamy at refreshing smoothie na gawa sa frozen na mangga, gatas, yogurt, asukal o honey, at ice. Ito ay isang mabilis at masustansyang inumin na pwede mong gawin sa umaga o tanghali.

- Mango cake. Ito ay isang moist at fluffy cake na gawa sa cake mix, itlog, mantika, tubig, vanilla extract, at diced na mangga. Ito ay masarap na dessert na pwede mong i-decorate gamit ang whipped cream, sliced na mangga, at mint leaves.

- Mango curry. Ito ay isang spicy at savory curry na gawa sa coconut milk, curry paste, bawang, luya, sibuyas, manok o hipon, patatas, carrots, asin, paminta, at cubed na mangga. Ito ay masarap na ulam na pwede mong ihain kasama ang kanin o roti.

Ang mga ito ay ilan lamang sa mga paraan kung paano maghanda ng masarap at masustansyang mga pagkain gamit ang mangga. Subukan mo rin ang iba pang mga recipe na makikita mo online o sa mga cookbook. Ang mangga ay hindi lamang isang prutas na pang-dessert o pang-snack. Ito ay isang versatile at nutritious fruit na pwede mong gamitin sa iba't ibang uri ng pagkain at lutuin.

Ang mangga ay isa sa mga pinakapopular na prutas sa Pilipinas. Ito ay masarap, masustansya at madaling makita sa mga palengke at tindahan. Ngunit paano mo malalaman kung ang isang mangga ay maganda ang kalidad at hindi bulok o maasim? Narito ang ilang mga tips na makakatulong sa iyo na pumili ng pinakamasarap na mangga.

1. Tingnan ang kulay ng balat ng mangga. Ang isang hinog na mangga ay may kulay na pula, dilaw o berde, depende sa uri nito. Iwasan ang mga mangga na may kulay na itim, asul o puti, dahil ito ay senyales na may sira o impeksyon ang prutas.

2. Amuyin ang bango ng mangga. Ang isang hinog na mangga ay may matamis at mabangong amoy na nakakaakit sa pang-amoy. Iwasan ang mga mangga na walang amoy o may mabahong amoy, dahil ito ay senyales na hindi pa hinog o sobrang hinog ang prutas.

3. Haplosin ang lambot ng mangga. Ang isang hinog na mangga ay may lambot na katamtaman, hindi masyadong matigas o malambot. Iwasan ang mga mangga na sobrang tigas o sobrang lambot, dahil ito ay senyales na hindi pa hinog o nabulok na ang prutas.

4. Tikman ang lasa ng mangga. Ang isang hinog na mangga ay may tamis at asim na balanse, hindi masyadong matamis o maasim. Iwasan ang mga mangga na walang lasa o may mapait o mapakla na lasa, dahil ito ay senyales na hindi sariwa o may kemikal ang prutas.

Sa pamamagitan ng mga tips na ito, makakapili ka ng magandang kalidad na mangga na magbibigay sa iyo ng masarap at masustansyang karanasan sa pagkain. Sana ay natuto ka sa artikulong ito at makatulong ito sa iyong susunod na pagbili ng mangga.

Ang mangga ay isa sa mga pinakasikat at pinakamasarap na prutas sa Pilipinas. Ang Pilipinas ay mayaman sa iba't ibang uri ng mangga na may kanya-kanyang katangian, lasa, at benepisyo sa kalusugan. Sa artikulong ito, tatalakayin natin ang ilan sa mga uri ng mangga na matatagpuan sa Pilipinas at ang kanilang mga katangian.

1. Carabao - Ang carabao ay ang pinaka-kilalang uri ng mangga sa Pilipinas. Ito ay kilala rin bilang Manila Super Mango o Philippine Mango sa ibang bansa. Ang carabao ay may malaking bunga na may hugis na pabilog o pahaba, may kulay na dilaw o berde kapag hilaw at dilaw kapag hinog, at may matamis at malasang laman na may kaunting buto. Ang carabao ay maaaring kainin ng hilaw o hinog, o gawing juice, jam, salad, o dessert.

2. Pico - Ang pico ay isa pang sikat na uri ng mangga sa Pilipinas. Ito ay may maliit na bunga na may hugis na biluhaba o oblong, may kulay na berde kapag hilaw at dilaw o orange kapag hinog, at may matamis at malinamnam na laman na may malaking buto. Ang pico ay maaaring kainin ng hilaw o hinog, o gawing juice, jam, salad, o dessert.

3. Indian - Ang Indian ay isang uri ng mangga na nagmula sa India at dinala sa Pilipinas noong panahon ng mga Kastila. Ito ay may malaki at mahabang bunga na may hugis na pahaba o oblong, may kulay na berde kapag hilaw at pula o orange kapag hinog, at may matamis at maasim na laman na may kaunting buto. Ang Indian ay maaaring kainin ng hilaw o hinog, o gawing juice, jam, salad, o dessert.

4. Apple - Ang apple ay isang uri ng mangga na nagmula sa Taiwan at dinala sa Pilipinas noong 1980s. Ito ay may malaki at mabilog na bunga na may hugis na pabilog o oblate, may kulay na berde kapag hilaw at pula kapag hinog, at may matamis at maasim na laman na may kaunting buto. Ang apple ay maaaring kainin ng hilaw o hinog, o gawing juice, jam, salad, o dessert.

5. Katchamita - Ang katchamita ay isang uri ng mangga na nagmula sa Thailand at dinala sa Pilipinas noong 1990s. Ito ay may maliit at mabilog na bunga na may hugis na pabilog o oblate, may kulay na berde kapag hilaw at dilaw kapag hinog, at may maasim at mapait na laman na may malaking buto. Ang katchamita ay hindi karaniwang kinakain ng hilaw o hinog, kundi ginagamit sa paggawa ng achara o pickled mango.

Ito lamang ang ilan sa mga uri ng mangga na matatagpuan sa Pilipinas. Mayroon pa ring iba pang mga uri ng mangga na hindi nabanggit dito. Ang mga mangga ay hindi lamang masarap kainin, kundi mayaman din sa bitamina C, A, E, K, B6, folate, potassium, magnesium, at iba pang mga nutrients na makakatulong sa pagpapalakas ng immune system, pagpapaganda ng balat, pagpapababa ng blood pressure, pagpapabuti ng digestion, at iba pa. Kaya naman huwag nating sayangin ang biyaya ng kalikasan at tangkilikin ang mga sariling atin na mangga.

Hindi lahat ng mangga ay maaaring kainin agad o magtagal ng matagal. Kaya naman, maraming mga paraan ng pag-iimbak at pagproseso ng mangga upang mapanatili ang kalidad at lasa nito.

Narito ang mga paraan ng pag-iimbak ng mangga

1. Freeze-drying. Ayon sa , ang freeze-drying ay ginagamit sa mga produkto tulad ng mga naka-pack na instant coffee, o mga prutas tulad ng mangga at mansanas. Ang proseso nito ay nagsisimula sa paglalagay sa freezer ang mga hiwa-hiwang mangga upang magyelo ang tubig na nasa loob nito. Pagkatapos, ang mga yelong ito ay hinihigop at inaalis gamit ang isang vacuum machine. Sa ganitong paraan, ang mangga ay nakakapagtagal ng hanggang isang taon kung ilalagay sa airtight na lalagyan.

2. Dried mangoes. Ito ay isa sa mga sikat na pasalubong mula sa Pilipinas dahil sa tamis at lambot nito. Ang proseso nito ay nagsisimula sa paghihiwa ng mga hinog na mangga sa manipis na piraso. Pagkatapos, ang mga ito ay binabad sa asukal at asin upang maging matamis at mapreserba ang kulay nito. Sunod, ang mga ito ay ibinibilad sa araw o isinasailalim sa artificial dryer upang matuyo ang tubig na nasa loob nito. Sa ganitong paraan, ang mangga ay nakakapagtagal ng hanggang anim na buwan kung ilalagay sa plastic na lalagyan.

3. Paggawa ng jam o marmalade. Ito ay isang uri ng palaman na ginagawa mula sa prutas at asukal. Ang proseso nito ay nagsisimula sa pagluluto ng mga hiwa-hiwang mangga, asukal at tubig sa isang kawali hanggang sa lumapot at magkaroon ng kulay dilaw. Pagkatapos, ang jam o marmalade ay ililipat sa malinis na bote at isasara nang mahigpit. Sa ganitong paraan, ang mangga ay nakakapagtagal ng hanggang isang taon kung ilalagay sa refrigerator.

Ang mga nabanggit na paraan ng pag-iimbak at pagproseso ng mangga ay ilan lamang sa mga maaaring gawin upang mapakinabangan ang prutas na ito. Ang mga ito ay hindi lamang nagbibigay ng iba't ibang lasa at texture sa mangga, kundi nagpapahaba rin ng shelf life nito. Sa pamamagitan nito, mas maraming tao ang makakatikim at makikinabang sa masarap at masustansyang prutas na ito.

Kaya't kung hindi pa nauubusan ng dahilan upang kainin ang mangga, heto pa ang isa: ang pagmamahal sa ating bansa. Ang pangunahing uri ng mangga ay itinuturing na isa sa mga produkto ng anting-anting ng ating ekonomiya. Ito ay nagpapakita ng kabutihang dulot ng agrikultura sa ating bansa. Sa pagiging lider sa pag-eexport ng mangga, itinuturing din itong isa sa mga nagbibigay ng incomes sa ating bansa.

Kaya't samahan natin ng pagsisikap ang industriya ng mangga sa Pilipinas sa pamamagitan ng pagbili at pagkain ng mga produkto na gawa sa mangga. Ito ay hindi lamang makapapagbigay sa atin ng masasarap at masustansyang mga pagkain, ngunit maging ng pagkakataon na magtulungan sa pagpapalago ng ating bansa. Kaya order na sa Prutas Lokal makakasirudo kang sariwa ang mangga na iyong mabibili. :D